Ken je dat gevoel? Je hebt wekenlang op je eten gelet om fit aan je vakantie te beginnen. Maar zodra je op vakantie bent, lijkt het alsof al die goede voornemens verdwijnen. Je gunt jezelf een vrijbrief voor vakantievreten: ontbijtbuffetten, uitgebreide diners en cocktails. Maar waarom doen we dit eigenlijk?
Herken je dit?
Laten we eerlijk zijn: we zijn allemaal wel eens in de val getrapt van vakantievreten. Je herkent het vast wel, die gedachte dat je op vakantie alles kunt eten wat je wilt zonder consequenties. Hier zijn een paar voorbeelden waar je je misschien in herkent:
- Scenario 1: Je hebt wekenlang streng dieet gehouden om er op het strand goed uit te zien. Op de eerste dag van je vakantie bestel je een enorme burger met friet omdat je vindt dat je het verdiend hebt.
- Scenario 2: Je komt aan bij het all-inclusive resort en besluit dat je van alles een beetje wilt proeven. Voor je het weet heb je vier borden vol en een paar toetjes op.
- Scenario 3: Tijdens een avondje uit eten neem je elke gang, inclusief de kaasplank en een dessert, terwijl je thuis meestal alleen een hoofdgerecht eet.
Het brein en eten: hoe worden we gefopt?
Ons brein speelt een grote rol in onze eetgewoonten, vooral tijdens de vakantie. Hier zijn enkele redenen waarom we onszelf zo makkelijk een vrijbrief geven:
Beloning en genot: Eten activeert het beloningssysteem in onze hersenen. Dit systeem wordt aangedreven door dopamine, een chemische stof die ons een goed gevoel geeft. Op vakantie zijn we vaak op zoek naar genot en ontspanning, en eten is een makkelijke manier om dit te bereiken.
Sociale invloeden: Vakantie betekent vaak samen zijn met vrienden en familie. Eten is een sociale activiteit en we willen deel uitmaken van de groep. Als iedereen om je heen geniet van lekker eten en drinken, is het moeilijk om nee te zeggen.
Culturele normen: In veel culturen is het normaal om op vakantie meer te eten. Het is een tijd om te vieren en jezelf te verwennen. Dit is diepgeworteld in onze cultuur en gewoonten.
Verhoogde toegankelijkheid: Op vakantie is er vaak een overvloed aan eten beschikbaar. Buffetten, restaurants en straatverkopers bieden constant verleidelijke keuzes. Deze toegankelijkheid maakt het moeilijk om weerstand te bieden.
Stress en ontspanning: Vakantie zou een tijd van ontspanning moeten zijn, maar reizen kan ook stressvol zijn. Eten kan dienen als een copingmechanisme om stress te verminderen.
De pijn van schuldgevoel en het stemmetje in ons hoofd
Na die eerste paar dagen van ongegeneerd genieten, komt vaak de pijn van schuldgevoel om de hoek kijken. Dat kleine stemmetje in je hoofd begint te fluisteren: “Je hebt te veel gegeten,” “Dit had je niet moeten doen,” of “Hoe ga je dit ooit goedmaken?” Deze gedachten kunnen je vakantieplezier verpesten en je een slecht gevoel geven over jezelf.
Wetenschappelijke uitleg: waarom we weten dat gezond eten beter is
We weten allemaal dat gezond eten goed voor ons is. Het geeft ons energie, verbetert onze stemming en helpt ons een gezond gewicht te behouden. Maar waarom vallen we dan toch in de val van ongezond vakantievreten?
Gewenning en verslaving: Ons brein raakt gewend aan bepaalde stimuli. Als we regelmatig ongezond eten, raakt ons brein gewend aan de hoge niveaus van suiker en vet, waardoor we er steeds meer van willen. Dit kan leiden tot een soort verslaving aan ongezond voedsel.
Tijdelijke veranderingen in eetgedrag: Op vakantie kunnen we denken dat we tijdelijk andere regels mogen hanteren. Dit heet cognitieve dissonantie: we weten dat gezond eten beter is, maar rechtvaardigen ons ongezonde gedrag omdat het vakantie is.
Verandering in routine: Vakantie verandert onze dagelijkse routine, wat ook onze eetgewoonten beïnvloedt. We hebben minder vaste tijden voor maaltijden en laten ons makkelijker verleiden door snacks en tussendoortjes.
Omgevingsfactoren: De omgeving waarin we ons bevinden speelt een grote rol. Vakantieoorden zijn vaak omgeven door verleidelijke eetopties en geuren die onze eetlust stimuleren.
Tips om dat stemmetje te verstommen en gezond te eten op vakantie
Het is mogelijk om te genieten van je vakantie zonder jezelf te verliezen in ongezond eten. Hier zijn enkele tips om dat stemmetje in je hoofd te verstommen en gezonde keuzes te maken:
Plan vooruit: Bedenk van tevoren hoe je wilt omgaan met eten op vakantie. Stel een paar regels voor jezelf, zoals één ongezonde maaltijd per dag of een bepaald aantal alcoholische drankjes per week.
Maak gezonde keuzes beschikbaar: Zorg dat je altijd gezonde snacks bij de hand hebt, zoals fruit, noten of yoghurt. Dit helpt om verleidingen te weerstaan.
Wees mindful: Let op wat je eet en waarom je eet. Eet langzaam en geniet van elke hap. Dit helpt je om bewuster te eten en sneller verzadigd te raken.
Blijf actief: Vakantie is een geweldige tijd om actief te zijn. Ga wandelen, zwemmen, fietsen of doe een andere activiteit die je leuk vindt. Dit helpt om balans te houden tussen calorie-inname en -verbruik.
Hydrateer: Drink voldoende water. Soms verwarren we dorst met honger, wat leidt tot onnodig eten.
Luister naar je lichaam: Eet wanneer je honger hebt en stop wanneer je vol zit. Het klinkt simpel, maar het is makkelijk te vergeten als je omringd bent door lekker eten.
Geniet met mate: Het is prima om jezelf af en toe te trakteren, maar doe het met mate. Probeer een balans te vinden tussen genieten en gezond blijven.
Dit jaar niet aankomen op vakantie
Het is mogelijk om van je vakantie te genieten zonder aan te komen. Hier zijn enkele praktische tips om dit jaar niet in de val van vakantievreten te trappen:
- Kies voorgezette porties: In plaats van je bord vol te laden aan een buffet, kies voor gerechten die al zijn voorgeschoteld. Dit helpt om portiecontrole te houden.
Beperk alcohol: Alcohol bevat veel calorieën en verlaagt je remmingen, wat kan leiden tot overeten. Probeer je alcoholinname te beperken.
Focus op gezond eten: Probeer bij elke maaltijd minstens de helft van je bord te vullen met groenten en fruit.
Wees flexibel: Als je een dag hebt waarop je wat meer hebt gegeten, probeer dan de volgende dag wat gezonder en lichter te eten.
Blijf bewegen: Plan dagelijks wat tijd in voor beweging, of het nu een korte wandeling is, een duik in het zwembad of een sportsessie in de hotelgym.
Conclusie
Vakantie hoeft niet te betekenen dat je je gezonde gewoonten overboord moet gooien. Het is een tijd om te ontspannen en te genieten, maar dat kan ook zonder je vol te stoppen met ongezond eten. Door bewuste keuzes te maken en je brein niet te laten foppen door verleidingen, kun je een evenwicht vinden tussen genieten en gezond blijven. Dus, de volgende keer dat je op vakantie gaat, denk aan deze tips en geef jezelf niet zomaar een vrijbrief voor vakantievreten. Je lichaam zal je dankbaar zijn, en je kunt met een goed gevoel terugkijken op een heerlijke, evenwichtige vakantie.
